Księgi gruntowe i wieczyste

Jak prześledzić dziedziczenie gruntu przez przodków?

Na szczęście dla nas zachowało się do dziś całkiem sporo (niemal komplet) dokumentów potwierdzających własność gruntów od około 1800 roku do czasów współczesnych. Zdarzają się również dokumentacje dużo starsze! Zależy to jednak od tego, kto w danym czasie był właścicielem wioski. Dla tych wsi, które tak jak Brenna, znajdowały się bezpośrednio w ręku księcia cieszyńskiego, dysponujemy materiałami sięgającymi nawet 1620 roku!

Gdzie szukać interesujących nas danych? W cieszyńskim archiwum (Archiwum Państwowym w Katowicach, Oddział w Cieszynie) i sądzie (Sąd rejonowy w Cieszynie): Tam możemy znaleźć

• księgi gruntowe, obejmują po ok. 50-70 lat (ok. 1620-1680) i (ok. 1690-1760), a więc łącznie nawet ok. sześciu pokoleń właścicieli
• APC 14.76.2362- Regystra Gruntowy died. Brenna, 1645
• APC 14.76.2375- Regystra Gruntowy died. Brenna, 1714
• należy od niego zacząć poszukiwania (jeśli tylko znamy numer domu, który nas interesuje)
• już pierwszy wpis zawiera niekiedy genealogię dziedziczenia trzech pokoleń, np.: 
• [dotyczy No domu: 122]: "Ossaczowanj Mlyna przy Panske Pile po Neb[oszczyku] Adamu Chrapku, ktery to Mlyn ugal Mattsuss Jaworsky, na kzto Okczym Jo Mydrzowanj Syna Adama Chrapka"; w dalszej części dowiadujemy się np. że przejęty został przez Jakuba Cieślara w 1749 roku k. 110-112v
• zawiera dopisane numery domów wg pierwszej numeracji i dane w którym miejscu poprzedniego tomu szukać wcześniejszych danych (foliał- tzn. kartę)
• tzw. księgi główne, w których prowadzono zapisy od przełomu XVIII/XIXw. do drugiej połowy XIXw. - obejmują ok. 70 lat (1800-1870), a więc 2-3 pokolenia właścicieli
• APC 14.76.1942.102 - Grund Buch / Gruntowe Regi....
• m.in. indeks wszystkich tomów i opis gminy z 1836 roku
• księgi wieczyste - obejmują mniej więcej ok. 70 lat (1880-1850), a więc dalsze 2-3 pokolenia właścicieli (opracowano m.in. na podstawie: na podstawie: https://www.facebook.com/groups/500940700527865/posts/1189167315038530/)
• Przechowywane w sądach księgi wieczyste są kontynuacją tzw. ksiąg głównych, przechowywanych w archiwach Informacje tu zawarte są podobne jak w tych starszych księgach.
• księgi wieczyste, tzw. LWH (liczba wykazu hipotecznego). 
• księgi składają się na zespoły obejmujące daną wioskę. Dla każdej miejscowościami zebrane są w kilku grubych tomach (lub teczkach). 
• opis składa się z trzech części
• W części A znajdziemy spis działek katastralnych należących do nieruchomości i wszelkie zmiany w tym względzie. 
• W części B wpisuje się kolejnych właścicieli
• w ostatniej C obciążenia hipoteczne. 
• Można je przeglądać na miejscu w sądzie. Jeżeli chodzi o sąd cieszyński trzeba mailowo wystąpić z prośbą do wydziału V ksiąg wieczystych i umówić się na przeglądanie. 
• Pytanie otwarte: Co z dokumentami do ksiąg wieczystych, np. kontraktami kupna-sprzedaży, aktami notarialnymi? 
• W sądach mamy tylko te bardziej współczesne, starsze powinny być przekazane do archiwów.
• Te w archiwach kończą się przecież przeważnie w połowie XIX w. Przyznam, że kiedyś myślałem, że w sądach przechowuje się takie dokumenty od drugiej połowy XIXw.