Przysiółek Błatnia, czyli „Ostatni górale” Brennej

 

Kim byli ostatni prawdziwi górale w Brennej? 

  • Do grona tego zaliczali się z pewnością współwłaściciele spółek sałszniczych, którzy jeszcze gdzieś do 1990 roku posyłali swój dobytek, by paść je gromadnie na halach, utrzymując prastarą tradycję...
  • Drugą grupą byli Ci spośród Brynioków, którzy po prostu mieszkali w górach, przysiółkach zlokalizowanych "na groniach", którzy ze względu na oddalenie od centrów kulturowych, etc. najdłużej zachowali pierwotne cechy, m.in. drewniane budownictwo.


Kto mieszkał na Błatniej? Na Cisowym? Na Bukowym Groniu? Na Starym Groniu? etc.... - spróbujmy zrekonstruować, informacje z przeszłości, analogicznie do tego, co udało się zrobić pasjonatom w Jaworzu na czele z Karolem Jaworskim i Andrzejem Śliwką...

Jeden z domów na Błatniej, przypuszczalnie dom Greniów "przy Krzyżu" nr 10, około 1930-39 r. 
W oddali widok na zaporę w Wapienicy (jej budowa trwała w latach 1929-1932).
https://fotopolska.eu/zdjecia/m100,Brenna.html?zakres=4&zdjeciaOd=1918&zdjeciaDo=1938&f=1956204-foto



 
 

Fragment mapy pasma Błatniej, należącego do gminy Jaworze, wraz z podpisanymi zabudowaniami gospodarstwa góralskich, które istniały tam do ok. 1960 roku, po czym ziemie te przejęły Lasy Państwowe. Zdjęcie archiwalne i współczesne ostatniej chaty góralskiej w Jaworzu. Fot. za: https://www.jaworze.pl/

 
"Główna atrakcja i pretekst do wytyczenia szlaku to pozostałości kilkunastu chat, które można obejrzeć przy szlaku. Z niektórych zachowały się z kamienne podpiwniczenia. Po innych pozostały już tylko polanki, po których ukształtowaniu i roślinności można jedynie się domyślać, że niegdyś były w tych miejscach ludzkie zagrody. I kamienie z przymocowanymi przez twórców szlaku tabliczkami informacyjnymi, na których przeczytamy o historii danego domu. Z tablic dowiemy się jaki budynek miał numer, jak duży był, jakie rodziny go zamieszkiwały i kiedy został opuszczony. Ostatnie z domów zamieszkałe były jeszcze w latach 60-tych XX wieku, co osobiście pamięta Andrzej Śliwka - autor przewodnika po szlaku, który wydało Stowarzyszenie Jaworze-Zdrój". Tekst i fot. Beata Tyrna, za: Ox.pl



za: https://www.jaworze.pl/szlaki-turystyczne/szlak-pstraga-gorskiego-i-jaworzanskich-drwali

 
Fot. Maciej_, za: https://mapa-turystyczna.pl/photo/132369/trail/2389#49.75962/18.92344/13




 






Ostatni Górale Brennej - Wykaz, wg stanu z poł. XX wieku

Podano kolejno: nr domu / nazwisko właściciela w poł. XX w. / nazwa zwyczajową, np. u… / Powierzchnia gospodarstwa [w ha]; liczba domowników; właściciel ok. 1920 roku (tylko w niektórych wypadkach) i kolejno ok. roku ok. 1950 oraz ok. 1985 / dopiski

    • Rejon Przelaczy i Błatniej
  • Nr 71 - Kisiała   Błatnia / pod Lasem (1920) / 6 / 3 / Staś i Helena Staś (1920) / Kisiała Jan / Kisiała Agnieszka / współwłaściciel
  • Nr 71 - Szkaradnik   Błatnia / 6 / 4 / Szkaradnik Józef / Kisiała Agnieszka / współwłaściciel / chałupnicza
  • Nr 74 - Bojda   Błatnia / 9 / 5 / Bojda Paweł / Bojda Paweł / chałupnicza
  • Nr 76 - Płoskonka   Szarówka / 5 / 6 / Płoskonka Jan / Pospłonka Antoni
  • Nr 139 - Waliczek   Błatnia / 6 / 9 / Waliczek Adam / Waliczek Adam
  • Nr 421 - Schronisko PTTK   Błatnia / [b.d.] / Schronisko Błatnia
  • Nr 422 - Greń   Błatnia / 3 / 5 / Greń Franciszek / Greń Franciszek / Wrzaszczek?
    • Rejon Przelaczy i Błatniej (mniej pewne):
  • Nr 75 - Madzia   Markówka / (?) / 5 / 3 / Madzia Zuzanna / Marek Karol / chałupnicza
  • Nr 72 - Płoskonka   Malina (?) / 11 / 6 / Płoskonka Antoni / Gawlas Franciszek



    • Rejon Bukowego Gronia
  • Nr 118 - Madzia   Bukowy Groń / 7 / 4 / Madzia Jan / Duda Maria
  • Nr 119 - Sikora   na Groniku / Bukowy Groń (1920) / [b.d.] / 7 / Gawlas Adam i Anna zd. Jaworski (1920) / Sikora Jan / Kawik Klara / chałupnicza / nadziennik    
  • Nr 120 - Greń   Bukowy Groń / 7 / 7 / Greń Franciszek / Brodocz Antoni
  • Nr 121 - Sidzina   Bukowy Groń / 6 / 4 / Sidzina Jan / Sidzina Maria
  • Nr 122 - --------   Bukowy Groń / [b.d.] / -------- / Greń Franciszek
  • Nr 123 - Waliczek   Bukowy Groń / 9 / 5 / Waliczek Franciszek / Waliczek Karol
  • Nr 322 - Macura   Bukowy Groń / 19 / 4 / Macura Jerzy / Holeksa Wiktor
  • Nr 377 - Słowiok   Bukowy Groń / 5 / 5 / Słowiok Maria / (wcześniej Sidzina Ludwik?) / Słowiok Franciszek
  • Nr 393 - Madzia   Bukowy Groń / Ameryka (1920) / (Stara łąka?) / 7 / 3 / Gawlas Karol i Helena zd. Mendrek (1920) / Madzia Józef / Madzia Józef / chałupnik
    • Rejon Bukowego Gronia (mniej pewne):
  • Nr 384 - Klimurczyk   Bukowy Groń / Żarnowiec? (1920) / (Klimaczyczka?) / 7 / 3 / Madzia Paweł i Zuzanna (1920) / Klimurczyk Maria / Marek Helena / komornik
    • Rejon Skałki:
  • Nr 124 - Mendrek Skałka / 13 / 4 / Mendrek Jan / Mędrek Jan
  • Nr 125 - Kawik Złączanno / 9 / 3 / Kawik Franciszek / Kawik Rozalia
  • Nr 126 - Holeksa Kotorcula / 10 / 5 / Holeksa Jan / Holeksa Ludwik
  • Nr 127 - Mojeścik Skałka / 5 / 7 / Mojeścik Michał / Macura Weronika / współwłaściciel? / Pow. zawyżona?
  • Nr 127 - Macura Skałka / 5 / 4 / Macura Weronika / Macura Weronika / współwłaściciel? / Pow. zawyżona?
  • Nr 128 - Heller Filipionka / 8 / 5 / Heller Alojzy / Heller Alojzy
  • Nr 138 - Borkała u Iskrzyckiego / 3 / 2 / Borkała Rozalia / Nogowczyk Emilia / współwłaściciel? / Pow. zawyżona? 
  • Nr 138 - Gawlas u Iskrzyckiego / 3 / 6 / Gawlas Józef / Nogowczyk Emilia / współwłaściciel? / Pow. zawyżona?
  • Nr 140 - Kawik Gronik / 13 / 10 / Kawik Maria / Kawik Maria / współwłaściciel? / Pow. zawyżona?
  • Nr 140 - Kawik Gronik / 13 / 7 / Kawik Maria / Kawik Maria / współwłaściciel? / Pow. zawyżona?
  • Nr 323 - Staś Skałka / na Pościennym (1920) / 14 / 8 / Staś Paweł i Maria zd. Macura (1920) / Staś Jan / Staś Jan / łącznik
  • Nr 329 - Mendrek Skałka / 8 / 5 / Mendrek Karol / Mendrek Karol
    • Rejon Skałki (mniej pewne):
  • Nr 359 - Mendrek u Jędryśle / 8 / 5 / Mendrek Karol / Greń Franciszek
  • Nr 352 - Greń Leśnica / (?) / Stawisko / (?) / 9 / 2 / Greń Agnieszka / Gawlas Emil 







Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty